مشکلات و اختلالات دوران قاعدگی
قاعدگی چیست؟
قاعدگی یا عادت ماهانه که به آن پریود، منس، رگل و حیض هم میگویند، خونریزی دورهای رحم که در واقع ترکیبی از خون کامل و بافتهای ریزش کرده رحم می باشد، اطلاق میشود.
اکثر دوره های قاعدگی بین 3 تا 5 روز اما در بعضی از خانم ها حتی تا 7 روز هم طول میکشد که سیکل قاعدگی نامگذاری شده است.
همه دختران در فاصله سنی 8 تا 16 سالگی ممکن است قاعده شود اما سن متوسط شروع قاعدگی حدود 12 سالگی میباشد همچنین زنان تا زمان یائسگی پریود می شوند و سن متوسط یائسگی حدود 50 سالگی است. یائسگی یعنی زن قادر به تولید تخمک نبوده و نمی تواند دیگر باردار شود.
در یک سیکل قاعدگی، بدن زنان دستخوش تغییراتی میشود تا هر ماه برای باردار شدن آمادگی داشته باشد. یک سیکل قاعدگی از اولین روز لک بینی یا همان شروع خونریزی آغاز می شود. زمان یک سیکل ممکن است از 23 روز تا 35 روز متفاوت باشد البته مدت زمان یک سیکل نرمال قاعدگی 28 روز میباشد. با نی نی لوژی در ادامه این مقاله همراه باشید.
چرا قاعدگی اتفاق میافتد؟
مغز با ترشح هورمونهای خاصی روی تخمدانها اثر گذاشته و از تخمدانها هورمونهایی ترشح میشوند که روی سلولهای رحم اثر میگذارند و آن را برای حاملگی آماده میکنند. اگر فرد حامله نشود میزان این هورمونها کم شده و سلولهای داخل رحم ریزش میکنند و این گونه است که قاعدگی اتفاق میافتد.
ارگانهای دخیل در ایجاد یک سیکل قاعدگی عبارتند از :
مغز، غده هیپوفیز، رحم و گردن رحم، تخمدانها و لوله های فالوپ و واژن.
تغییر سطح دو هورمون جنسی زنانه به نام های پروژسترون و استروژن در بدن باعث ایجاد مراحل مختلف سیکل قاعدگی می شود. هورمونهای FSH و LH که در هیپوفیز ساخته می شوند نیز در این مهم، بسیار تاثیر گذارند.
در نیمه اول سیکل میزان استروژن بالا رفته و باعث رشد و افزایش سلولهای رحمی می شود. در پاسخ به هورمون FSH یک تخمک در داخل یکی از تخمدانها شروع به رشد می کند.در حوالی روز 14 از یک سیکل 28 روزه در پاسخ به هورمون LH تخمک از تخمدان جدا می شود و مرحله تخمک گذاری تشکیل می شود.
در نیمه دوم سیکل تخمک وارد لوله فالوپ که بین تخمدا ن و رحم قرار دارد می شود.در این مرحله پروژسترون بالا رفته و رحم را آماده بارداری می کند. اگر در این مرحله تخمک توسط اسپرم بارور شود بارداری رخ خواهد میدهد و در غیر اینصورت تخمک بعد از مدتی از بین می رود. اگر بارداری رخ ندهد استروژن وپروژسترون کاهش می یابند و لایه ضخیم رحم ریزش کرده و خونریزی قاعدگی یا پریود را ایجاد می کند.
سیکل قاعدگی هر نفر با دیگری متفاوت است و حتی ممکن است یک خانم در ماههای مختلف سیکل قاعدگی، میزان شدت خونریزی و نیز طول مدت متفاوتی داشته باشد.
شدت خونریزی ممکن است کم ، متوسط و زیاد باشد و نیز طول مدت آن می تواند بین 3 تا 7 روز متفاوت باشد.
قاعدگی دردناک (دیسمنوره)
شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد، درد ناشی از خونریزی رحم یکی از شایعترین مشکلات زنان دردوران قاعدگی محسوب میشود. بیش از نیمی از زنان در هنگام قاعدگی دچار درد میشوند به گونه ای که این دردها همراه با علائمی چون تهوع و استفراغ، میگرن و یا اسهال است. قاعدگی در برخی از خانمها به قدری زجرآور است که در روزهای اول تا سوم قاعدگی خود حتی توانایی انجام فعالیتهای روزمره خود را ندارند.
به این دسته از خانمها میتوان نوید داد که قاعدگی دردناک معمولاً با افزایش سن و پس از ازدواج و زایمان کاهش مییابد.
اختلالات قبل از قاعدگی:
بسیاری خانمها چند روز قبل از شروع قاعدگی مواردی نظیر افزایش اشتها، میل به غذاهای خاص مثل شیرینیجات، خستگی، بیحالی، یبوست، بیخوابی و یا پرخوابی، افزایش وزن، ورم،سفتی و احساس درد در پستانها، علایم افسردگی، اضطراب و بیقراری را تجربه میکنند.
اقدامات موثر در درمان اختلالات:
ورزش و تغذیه:
افزایش مصرف سبزیجات و میوهجات و کاهش مصرف نمک، مواد قندی و قهوه
بهداشت:
بهداشت دوران قاعدگی به علت باز بودن دهانه رحم در دوران قاعدگی رعایت بهداشت فردی در این دوران بسیار ضروری است و عدم رعایت بهداشت ممکن است باعث ایجاد عفونت و عوارضی مانند نازایی درآینده گردد.
در دوران قاعدگی تا حدامکان نوارها را به فواصل کوتاه و حداقل هر 3 تا 4 ساعت عوض نمایید.
هنگام تعویض نواربهداشتی به خاطر داشته باشید که نوار بهداشتی آلوده را در کاغذ یا روزنامه باطله پیچیده در یک نایلون گذاشته و آن را در سطل زباله بیندازید.
حمام کردن در دوران قاعدگی:
در روزهای عادت ماهانه و هنگام خونریزی، حمام کردن روزانه نه تنها ضرری ندارد بلکه ضروری نیز میباشد و باعث از بین رفتن بوی ناخوشایند بدن و رفع خستگی و کسالت میگردد.
توجه داشته باشید که در هنگام استحمام، از نشستن در کف حمام خودداری کنید و به شکل ایستاده حمام کنید.
قاعدگی طولانی:
با توجه به تحقیقات انجام شده وجود برخی بیماری ها مانند کم خونی، کم کاری غده تیرویید، فیبروم، کیست، بارداری خارج از رحم وسرطان رحم در بروز این حالت موثراست. البته استفاده از (IUD) نیز ممکن است در برخی خانم ها منجر به قاعدگی طولانی گردد.
لخته خون:
مشاهده لخته خون می تواند به علت سقط جنین ویا همراه جریان خون شدید وانقباض ماهیچه ای باشد که در این شرایط نیز مشورت با متخصص لازم است.
لکه بینی:
برخی خانم ها با مشکل لکه بینی قاعدگی مواجه اند.این حالت ممکن است مربوط به تخمک گذاری عادی باشد و یابه دلیل مصرف قرص های ضد بارداری، بارداری خارج از رحم،عفونت واژن، فیبروم و پولیت و یا فقدان موقتی استروژن هنگام تخمک گذاری یا فقدان تخمک گذاری باشد.