فهرست مطالب
فولیکول غالب چیست؟
هنگامی که یک دختر متولد می‌شود، تخمدان‌هایش حاوی میلیون‌ها تخمک نابالغ است. به طور معمول در هر ماه تنها یک تخمک، بالغ و رها می‌شود. هنگامی که تخمک از تخمدان آزاد می‌شود، ۱۲ تا ۲۴ ساعت پیش از لقاح احتمالی، می‌تواند زنده بماند. هر تخمکی که لقاح پیدا نمی‌کند، بوسیله پوشش رحم جذب می‌شود.
تخمک‌گذاری می‌تواند تحت تاثیر عواملی مانند استرس، اضطراب، بیماری، یا به هم خوردن روال معمول زندگی تغییر کند.
تخمک‌گذاری ممکن است باعث احساس درد، حساسیت یا سوزش در تخمدان‌ها یا اطراف آنها شود.
هر ماه داخل تخمدان تعدادی از تخمک ها شروع به رشد می کنند. این تخمک ها توسط حبابی از مایع احاطه می شوند که در این حالت به آنها فولیکول گفته می شود و تحت اثر هورمون محرکه فولیکولی شروع به رشد می کنند.
هر ماه حدود 20 تخمک این مراحل را آغاز می کنند، اما تنها یک فولیکول که بعنوان فولیکول غالب نامگذاری می شود، کاملاً رسیده شده و تخمک گذاری می کند. دیگر فولیکول ها چروکیده شده و تخمک های درون آنها ناپدید می شود.
اندازه طبیعی فولیکول برای بارداری چقدر است؟
فولیکول نرمال و بالغ که آماده لقاح و تخمک گذاری است در حدود 18 تا 24 میلی متر قطر دارد. در سیکل منظم، فولیکول های مختلفی بزرگ و بالغ می شوند اما تنها یک فولیکول می تواند پروسه بالغ شدن را در هر ماه کامل کند.
عملکر د فولیکول در تخمدان ها
فولیکول های تخمدانی محل ذخیره تخمک ها هستند و هورمون های جنسی زنانه مانند پروژسترون و استروژن را تولید می کنند. فولیکول ها در ماه رشد می کنند و در هرسیکل یک تخمک را بالغ می کنند که قدرت باروری داشته باشد.
در نیمه اول سیکل قاعدگی، یک کیست کوچک که فولیکول نامیده می شود در یکی از تخمدان های زن شروع به رشد می کند. بافت احاطه کننده این فولیکول باعث ترشح هورمون ها ی استروژنی می شود. استروژن در دهانه رحم در گردش است و تولید موکوس را تحریک میکند. موکوس مسیر حرکت اسپرم را در لوله فالوپ آسان می کند. استروژن در حال گردش در دیواره رحم باعث رشد بافتی می شود و مکان را برای لقاح تخمک و اسپرم فراهم می کند.
در اواسط سیکل قاعدگی غده هیپوفیز باعث آزاد شدن هورمونLH می شود که این هورمون به آزاد شدن تخمک از تخمدان کمک می کند. سرانجام LH شروع ترشح هورمون پروژسترون را از فولیکول آغاز می کند. حالا فولیکول لتئوم نامیده می شود و ترشح پروژسترون را تا قاعدگی ادامه می دهد. اگر بارداری اتفاق بیافتد این هورمون همچنان در حال ترشح باقی می ماند و باعث لقاح تخمک و اسپرم می شود.
سلول جدید ترکیبی از نخمک و اسپرم هورمون HCG را ترشح می کنند. این هورمون باعث ادامه یافتن ترشح هورمون های پروژسترون و استروژن می شود. اگر بارداری اتفاق نیافتد به یکباره پروژسترون کاهش می یابد و دیواره رحم فرو ریخته و خونریزی صورت می گیرد.
بطور دقیق تر و خلاصه می توان گفت، در شروع هر چرخه قاعدگی، حدود ۱۲ تا ۲۰ فولیکول اولیه حاوی تخمک نارس تحت تاثیر هورمون محرک فولیکولی (FSH) شروع به رشد می کنند تا به فولیکول ثانوی بدل شوند. خود فولیکول های اولیه از فولیکول های ابتدایی منشأ می گیرند. فولیکول های اولیه در تخمدان جنین مونث در ۱۰ تا ۳۰ هفتگی به وجود می آیند. تا حدود روز ۹ چرخه قاعدگی، تنها یکی از فولیکول های ثانوی باقی می ماند و بقیه فولیکول های در حال رشد تحلیل می روند. فولیکول باقی مانده که فولیکول غالب نام دارد، مقدار زیادی هورمون جنسی زنانه یا استرادیول تولید می کند.
تولید این هورمون به همکاری میان سلول های تکا و سلول های گرانولوزا بستگی دارد. در روز ۱۴ سیکل، تولید هورمون محرک لوتئینی کننده (LH) اوج می گیرد و این امر باعث تبدیل فولیکول ثانوی به فولیکول ثالثیه می شود که در طول ۲۴ تا ۳۶ ساعت بعدی آزاد می شود.
