بالا آوردن شیر در کودکان سالم رایج است و در طول سه ماه اول حدود نیمی از کودکان برگشت محتویات معده را تجربه می کنند که به مری باز می گردد، شرایطی که به عنوان برگشت اسید معده یا رفلاکس شناخته می شود.

کسی که نوزاد را بعد از شیر خوردن بغل می‌گیرد، باید حواسش به لباسش باشد چون هر لحظه ممکن است شیری که از دهان او خارج می‌شود، لکه سفیدی روی پیراهن درست کند! برگشت شیر به دهان یا خارج شدن آن از دهان تقریبا مشکل ابتدایی همه نوزادهاست اما برخی کودکان، این مشکل را با شدتی بیشتر تجربه می‌کنند و برگشت شیر برای‌شان به دلیلی برای گریه‌های بی‌وقفه تبدیل می‌شود.

بعضی والدین فکر می‌کنند حتما اشکالی در کار است که فرزند چند روزه یا چندماهه‌شان مدام از دهان‌شان شیر بیرون می‌ریزد و البته از نظر متخصصان نمی‌توان گفت که شیر بی‌دلیل برمی‌گردد و هیچ عوارضی را هم برای نوزادان مبتلا ایجاد نمی‌کند. همچنین بدانید که ریفلاکس طبیعی با ریفلاکس غیرطبیعی یا همان GERD فرق دارد.

نی نی لوژی در این مطلب شما را بادلیل و درمان پس دادن شیر در نوزادان آشنا می کنند.

دلایل استفراغ نوزادان چیست؟

زمانیکه نوزاد شما همراه با شیر مادر یا شیر خشک هوا را می‌بلعد، هوا در مایعی که می‌خورد گیر می‌افتد. مایعی که نوشیده می‌شود از مجرای مری وارد کیسه معده می‌شود. در محل اتصال مری و معده یک عضله حلقوی شکل قرار دارد که گاهی محکم بسته نمی‌شود. در نتیجه تحت فشاری که به معده وارد می‌شود، بخشی از مایعات به داخل مری برمی‌گردد دستگاه گوارش نوزاد نیز به طور کامل رشد نیافته است و عضلات پایین مری نوزاد که کنترل ورود و خروج شیر را بر عهده دارد، ممکن است هنوز هم در حال هماهنگ شدن با سرعت این فرایند باشد، پس جای تعجب نیست که کودک شما استفراغ می‌کند.

این حالتی است که در اصطلاح عام به آن «ترش کردن» و در اصطلاح علمی به آن ریفلاکس معده می‌گویند. این ناراحتی گوارشی سن و سال مشخصی نمی‌شناسد و حتی ممکن است در دوران نوزادی هم بروز کند.

تفاوت بین استفراغ و رفلاکس چیست؟

در استفراغ‌های طبیعی شیرخوار، علائمی از کاهش وزن و بی‌اشتهایی دیده نمی‌شود. مثلا شیری که با فاصله زیاد بعد از شیردهی و به صورت بریده بریده از دهان نوزاد خارج می‌شود، پنیرک است و با ترش کردن فرق می‌کند. ولی در استفراغ‌های مرضی ریفلاکس به‌صورت مزمن و چندین بار در روز بوده و حالت پنیری هم ندارد و شاید با علائمی از قبیل خس‌خس سینه،‌ تنگی نفس، وزن نگرفتن مناسب و حتی سرفه‌های طولانی مدت همراه باشد.

جای هیچ گونه نگرانی نیست، چرا که بالا آوردن شیر در نوزادان تا زمانی که کودک از سایر جنبه ها مشکلی نداشته باشد، طبیعی است. فقط لازم است یک تکه پارچه یا دستمال در دسترس داشته باشید.
هم بچه هایی که شیر خشک می خورند و هم آنها که از شیر مادر تغذیه می کنند ممکن است به چنین وضعیتی مبتلا شوند. در نوزادانی که به پشت می‌خوابند این عارضه تشدید می‌شود، چراکه این وضعیت به دریچه مری فشار آورده و در نتیجه موجب برگشت اسید معده می‌شود.

چگونه پیشگیری کنیم؟

ریفلاکس نوزاد یک بیماری به حساب نمی‌آید و بیشتر یک ناراحتی خوش‌خیم است که 80 در صد کودکان زیر چهار ماه دچارش می‌شوند. 50درصد نوزادان تا 10ماهگی به خودی خود بهبود پیدا می‌کنند و باقی تا 18 ماهگی بدون دارو درمان می‌شوند. در این میان رعایت یکسری نکات از سوی مادر درباره نحوه شیردهی و خواباندن کودک می‌تواند تا حد زیادی این مشکل را تخفیف بدهد یا از بین ببرد. در ادامه این مقاله با نی نی لوژی همراه باشید.

به وضعیت شیردهی توجه کنید:

هنگامی که به نوزاد شیر می‌دهید، پشت او را در یک وضعیف نسبتاً عمودی نگه دارید. تغذیهٔ نوزاد در حالت خمیده مثل وقتی در آغوش شما جمع شده یا در صندلی ماشین کودک نشسته‌ است، مسیر مستقیمی برای عبور شیر خشک یا شیر مادر فراهم نمی‌کند. همچنین از وضعیت قرارگیری برای شیر دادن به نوزاد در حالت کاملاً خوابیده یا درحالی‌که هیچ چیزی زیر سر نوزاد نیست تا مانع از برگشتن شیر به دهانش شود، جداً خودداری کنید.

به نوزاد در فضایی آرام شیر بدهید:

سروصدا و دیگر دلایل حواس‌پرتی‌ را به حداقل برسانید و سعی کنید کودک را خیلی گرسنه نگه ندارید. اگر حواس کودک پرت یا هراسان و وحشت‌زده باشد، احتمال بیشتری دارد که همراه با شیر مادر یا شیر خشک، هوای بیشتری را ببلعد.

سوراخ سرشیشه را بررسی کنید:

اگر نوزاد در حال خوردن شیر از شیشه‌شیر است، دقت کنید که سوراخ نوک پستانک سرشیشه خیلی کوچک نباشد، زیرا این اتفاق کودک را خسته خواهد کرد و باعث بلعیدن بیشتر هوا می‌شود. از سوی دیگر، اگر سوراخ خیلی بزرگ باشد باعث قورت دادن جرعه‌های بزرگ و عق زدن می‌شود، زیرا شیر با سرعت زیادی وارد دهانش خواهد شد.

از فشار به شکم نوزاد خودداری کنید:

مطمئن شوید که لباس و پوشک کودکتان بیش از حد تنگ نیست و وقتی نوزاد را آروغ می‌دهید، شکم او را تحت فشار قرار ندهید. سعی کنید از سفر با خودرو بلافاصله بعد از شیر خوردن نوزاد نیز خودداری کنید، زیرا خمیده شدن در صندلی ماشین می‌تواند روی معدۀ کودک فشار وارد کند.

نوزاد را آروغ بدهید:

بعد از هر وعده تغذیه، کودک خود را آروغ بدهید. درواقع، اگر کودک در حین تغذیه خودبه‌خود مکث می‌کند، می‌توانید از این فرصت برای آروغ گرفتن از نوزاد قبل از ادامۀ تغذیه استفاده کنید. به این ترتیب، اگر هر گونه هوایی در معده وجود داشته باشد، قبل از اینکه غذای بیشتری روی آن قرار گیرد، از معده خارج می‌شود. اگر در چند دقیقه نتواستید از او آروغ بگیرید، نگران نباشید. احتمالاً کودک شما به زمان بیشتری برای آروغ زدن نیاز دارد.

بعد از تغذیه، نوزاد را سریع نخوابانید:

کودک را بعد از شیردهی، خیلی محکم به خودتان نچسبانید و سعی کنید به مدت نیم ساعت یا بیشتر او را در حالت کمی مایل به عمود نگه دارید. می‌توانید او را در آغوش بگیرید، او را در یک آغوشی نوزاد بگذارید یا اگر کودکتان به اندازۀ کافی بزرگ شده است، با استفاده از چند بالش او را در کنار خود در حالت مایل نگه دارید. اگر کودک شما بیشتر در خواب استفراغ می‌کند، یادتان باشد از پزشکش راهنمایی بخواهید و هرگز از بالش در زیر سر یا اطراف نوزاد و کودکتان استفاده نکنید.

به او بیش از حد شیر ندهید:

اگر به نظر می‌رسد که کودک شما پس از هر بار تغذیه به میزان قابل ‌توجهی استفراغ می‌کند، ممکن است ناشی از خوردن شیر زیاد باشد. می‌توانید برای فهمیدن این موضوع، شیر کمتری به او بدهید و نتیجه را ببینید.

حساسیت غذایی را بررسی کنید:

اگر نوزاد را با شیر مادر تغذیه می‌کنید، از پزشک خود در مورد مواد غذایی مشکل‌ساز مصرفی شما که ممکن است باعث استفراغ بیشتر نوزاد شود سؤال کنید، زیرا گاهی شیر گاوی که خودتان می‌نوشید باعث این اتفاق است.

خوردنی‌ها و نخوردنی‌های مادر

گاهی مصرف مواد‌غذایی توسط مادر باعث آلرژی یا حساسیت و ریفلاکس طولانی مدت در شیرخوار می‌شود مثلا وقتی مادر شیر یا لبنیات می‌خورد مقداری از مواد داخل شیر وارد شیر خودش شده و درصورت حساسیت به مواد داخل شیر کودک به آن واکنش نشان می‌دهد. ما نمی‌توانیم لبنیات را به‌طور کامل از رژیم غذایی مادر حذف کنیم بلکه موقتا آن را حذف کرده یا ماده دیگری را جایگزین می‌کنیم اما زمانی که ریفلاکس شدید است یا در مدفوع کودک خون دیده شده از شیرهای هیپو آلرژیک که حساسیت کمتری برای کودک دارند استفاده می‌کنیم. به‌طور کلی مادران شیرده باید از خوردن غذاهای نفاخ و محرک پرهیز کنند.

چه مواقعی ریفلاکس خطرناک است؟

– اگر شیر از بینی خارج شود که باعث اختلال در تنفس‌اش می‌شود.
– بی‌خوابی یا بدخوابی ناشی از دردهای شکمی که او را ناآرام می‌کند.
– در صورتی که برگشت شیر به شکم نوزاد فشار وارد کند و باعث بروز درد و ناراحتی‌اش می‌شود.
– وقتی نوزاد گرسنه است ولی از خوردن شیر امتناع می‌کند. کلافه است و احساس ناراحتی دارد.
– اگر برگشت شیر با علائم تنفسی نظیر سرفه همراه باشد و حالت کبودی صورت و خفگی ایجاد کند.
– وقتی رفلاکس معده و بی‌اشتهایی توأم شوند و در نتیجه نوزاد وزن نگیرد. و از نمودار رشد‌ش پایین تر باشد.